Zarówno w warunkach naturalnych, jak i hodowlanych pstrąg wymaga chłodnej i czystej wody bogatej w tlen. W naturze pstrągi żyją w wartkich rzekach i potokach, z czystą i bogatą w tlen wodą. Warunki takie są niezbędne do życia ryb łososiowatych, identyczne muszą być więc zapewnione w hodowli tych ryb. Wpływają one na jakość i smak mięsa pstrągów – gwarantując ich najwyższy poziom. W Polsce warunki do bytowania i hodowli pstrągów występują niemal na całym obszarze kraju. Największa koncentracja wód spełniających kryteria pstrągów, to obszary pomorskie i górskie. Jednak niemal w każdym miejscu Polski można znaleźć w najbliższej okolicy gospodarstwo albo punkt sprzedający żywe pstrągi.
Pstrąg jak każda ryba łososiowata jest rybą dwuśrodowiskową. Oznacza to że część życia spędza w wodach słodkich (rzekach i potokach), część w wodach morskich i oceanicznych. Tarło i rozród ryb łososiowatych oraz rozwój narybku odbywa się zawsze w wodach słodkich, w późniejszym okresie ryby mogą migrować do wód słonych i tam dorastać. Typowa hodowla łososia odbywa się na fermach morskich, w taki sam sposób mogą być hodowane pstrągi. Ponieważ ryby łososiowate należą do tej samej rodziny, a warunki hodowli i żywienia są bardzo zbliżone, duże pstrągi mają niemal identyczne cechy użytkowe i smakowe co łososie. Także w hodowli słodkowodnej możliwe jest wyhodowanie dużych, kilkukilogramowych pstrągów – ich cechą jest chudsze mięso w stosunku do ryb hodowanych w wodach słonych. Coraz częściej można nabyć je w punktach sprzedaży jako pstrągi łososiowe – zdobywają coraz większe uznanie konsumentów. Duże pstrągi świetnie nadają się jako składnik dań w których najczęściej wykorzystywany jest łosoś – w formie filetów lub dzwonków - jest równie pyszny i bogaty w wartościowe składniki.
Pstrąg jest rybą drapieżną – w naturze żywi się innymi organizmami w tym rybami. Z identyczną sytuacją mamy do czynienia w hodowli – pasze dla pstrągów w większości składają się z białka i oleju rybiego, pochodzącego z innych gatunków ryb. Pasze te są tzw. paszami zbilansowanymi, co oznacza optymalny dobór składników pasz, w taki sposób aby unikać produktów niestrawnych dla pstrągów. Ma to na celu uzyskanie jak największej jakości mięsa ryb oraz maksymalne zmniejszenie wpływu na środowisko. Pstrągi żyjące w naturze, mają oczywiście dietę bardziej zróżnicowaną, jednak bardzo często mają do czynienia z niedoborami pokarmu – zwłaszcza w niektórych porach roku, co może przekładać się na niższą zawartość tłuszczu w mięsie ryb. Ryby hodowlane utrzymują jednakową jakość mięsa przez cały okres hodowli, dzięki czemu możemy liczyć na stabilną zawartość korzystnych składników mięsa ryb w tym najcenniejszych kwasów omega3, czy wysokostrawnego wapnia i fosforanów.
Polska jest krajem słynącym z hodowli karpia. Jest jego największym producentem i konsumentem w Europie. Znaczna część stawów karpiowych powstała jeszcze w średniowieczu, co przekłada się także na tradycję hodowli karpia, która jest rybą najdłużej hodowaną w słodkiej wodzie w Europie. Historia hodowli pstrąga w Polsce jest znacznie krótsza niż karpia, poza nielicznymi przypadkami sięga ostatnich 30-40 lat. Jednak rozwój tej gałęzi rybactwa zwłaszcza w latach dziewięćdziesiątych XX wieku pozwolił na zrównanie produkcji pstrąga i karpia w Polsce. Dzisiaj oba gatunki ryb świetnie uzupełniają się w naszej codziennej diecie.
Ryby są niezbędnym elementem diety, uzupełniającym dietę człowieka w elementy i składniki niezbędne do utrzymania kondycji i zdrowia, a szczególnie ważne dla rozwoju dzieci. Jednym z głównych czynników plasujących ryby na drabinie wartości odżywczych, są kwasy tłuszczowe omega3. Tłuszcze, niezbędne dla rozwoju i życia każdego organizmu, mogą być również przyczyną problemów – zwłaszcza przy ich nadmiarze lub niewłaściwym metabolizmie. Najmniej ryzykownymi są tzw. tłuszcze nienasycone, pośród których tłuszcze omega3 pozbawione są właściwie wszelkich właściwości negatywnych. Ponadto pomagają one syntetyzować witaminę D3, oraz rozpuszczać i asymilować wiele innych witamin. Najcenniejsze, długołańcuchowe nienasycone kwasy tłuszczowe omega3 są domeną ryb, ich zawartość zależy od środowiska bytowania i diety poszczególnych gatunków. Największe stężenie kwasów omega3 posiadają drapieżne ryby słonowodne – tym większe im zimniejsze są wody w których żyją, najmniejsze ryby roślinożerne żyjące w słodkich wodach ciepłych. Pstrąg jako ryba dwuśrodowiskowa (żyje zarówno w wodach słodkich jak i słonych), drapieżna i zimnolubna, ma ogromny potencjał jako lider w zawartości kwasów omega3, nawet w przypadku hodowli w wodach słodkich. Ponieważ głównym składnikiem pasz jest mączka rybna w większości pozyskiwana ze słonowodnych i zimnolubnych ryb, pstrągi utrzymywane w warunkach hodowlanych mają znacznie wyższą zawartość kwasów omega 3 niż żyjące w naturze.
Coraz częściej kiedy mowa o żywieniu, spotykamy się z terminologią „produkcja żywności”. Kiedyś termin ten dotyczył przemysłu przetwórczego, dzisiaj coraz częściej używa się go w odniesieniu do rolnictwa. Sformułowania „produkcja zbóż”, „produkcja drobiu” czy „produkcja trzody chlewnej” nie dziwią już nikogo. Od lat toczy się gonitwa technologii rolniczych z rosnącym przyrostem naturalnym na świecie, w cieniu którego funkcjonuje, trochę niezauważenie hodowla ryb. W dobie ogromnego postępu w „produkcji żywności”, w porównaniu do pozostałych gałęzi rolnictwa hodowla ryb rozwija się dość konserwatywnie. Głównym powodem jest środowisko niezbędne do hodowli ryb, jakim jest woda. W odróżnieniu od powietrza potrzebnego do wytwarzania pozostałych forma żywności, woda ma ograniczone zdolności do rozpuszczania i przenoszenia tlenu, niezbędnego dla wszelkich form życia. Ponadto woda wykorzystywana do hodowli ryb podlega ścisłemu monitoringowi środowiskowemu, w przeciwieństwie do powietrza, do którego najwięcej dwutlenku węgla trafia właśnie z rolnictwa! W efekcie, hodowla ryb jest najbardziej zbliżoną do form naturalnych metodą pozyskiwania białka, dodatkowo Polska jest jednym z kilku krajów UE posiadającym kompleksowe regulacje prawne ograniczające wpływ na środowisko hodowli ryb, które uznawane są za jedne z najefektywniejszych!
Pstrąg jest rybą o delikatnym smaku, idealnie komponującym się niemal we wszystkich kompozycjach smakowych. Począwszy od formy – w zależności od wielkości, pstrąg może być przyrządzany w całości, w formie filetów bądź dzwonków, na rynku dostępne są wszelkie wielkości – począwszy od „porcyjnej” – ok. 300 g na dużych, kilkukilogramowych sztukach stanowiących świetny zamiennik łososia. Poprzez formę przyrządzania – pstrąg nadaje się do smażenia, grillowania, duszenia, gotowania i wędzenia – wybornie smakuje również w daniach marynowanych i surowych typu sushi czy sashimi. Skończywszy na nutach smakowych – od delikatnej wersji soute, przez dania słone i pikantne, do słodkich i słodko-kwaśnych w kompozycji z orientalnymi owocami i warzywami. Pstrąg jest idealną rybą do kuchennych eksperymentów.
Pstrąg jest rybą żyjącą w przepływowej wodzie. Nawet podczas największych mrozów w rzekach i potokach, pod lodem utrzymuje się przepływ wody. Również w hodowlach pstrąga niezbędne jest ciągłe utrzymanie przepływu wody, co powoduje konieczność stałego utrzymywania go pod kontrolą. Jest to wymóg hodowlany, dzięki któremu niejako przy okazji hodowcy mają ciągły dostęp do ryb, które mogą dostarczać na rynek przez cały rok. Jest to jeden z niewielu gatunków ryb, który nie jest gatunkiem sezonowym, przy utrzymaniu odpowiedniej polityki jakości sprzedaży, pstrąg może być dostępny dla klientów przez cały rok w równej, bardzo wysokiej jakości.
Polska jest krajem o dość młodej tradycji hodowli pstrąga. Poza pojedynczymi przypadkami, hodowla tej ryby zaczęła się profesjonalizować w latach 70-tych XX wieku, jej największy rozwój przypadł na przełom wieków. Dzisiaj produkcja pstrąga plasuje się na 5-6 miejscu w UE, należy jednak do jednej z najnowocześniejszych w Europie. W odróżnieniu jednak od pozostałych krajów, Polska posiada ogromny potencjał rozwoju tej branży – na który składają się zasoby naturalne (rzeki, potoki, woda podziemna), znajomość nowoczesnych technologii (których znaczna część powstała w kraju), jedyne w Europie zaplecze specjalistycznego szkolnictwa wyższego w zakresie ichtiologii, a także prestiż tego zajęcia i pasja większości hodowców.
Od lat trwa spór pomiędzy zwolennikami pożywienia naturalnego i pochodzącego z przemysłowych hodowli. W przypadku ryb różnice w obu formach pozyskiwania białka nie są aż tak jednoznaczne. Po pierwsze - fakt ograniczonej możliwości zwiększania produkcji w warunkach wodnych (ze względu na ograniczoną możliwość absorpcji tlenu), oraz brak sztucznych „przyspieszaczy” przyrostu, powodują że ryby hodowlane w tym pstrąg, rosną w podobnym tempie co ryby dziko żyjące mające optymalny dostęp do pokarmu. Po drugie ryby nawet w naturze są stworzeniami stadnymi (tworzą ławice), co niweluje argument sztucznych zagęszczeń. Wreszcie po trzecie – pasze jakimi karmione są ryby, są najbardziej zbilansowanymi paszami na rynku pasz. Oznacza to, że ich skład jest komponowany maksymalnie optymalnie do możliwości trawienia, czego głównym powodem jest potrzeba zmniejszenia wpływu na środowisko. W efekcie ryby hodowlane przez cały okres rozwoju żywione są optymalnie, choć może jednorodnie. Podsumowując – jeśli mamy możliwość skonsumowania pstrąga złowionego w naturalnym, czystym i zasobnym w zróżnicowany pokarm potoku, nic nie zastąpi nam doznań smakowych – jeśli jednak szukać alternatywy – pstrągi hodowlane są idealnym zamiennikiem naturalnego białka, niemal identycznym do pierwowzoru.
Od kilku lat trwa rewolucja w technologii pakowania żywności. W ostatnim okresie duże uznanie konsumentów zdobyła nowoczesna metoda pakowania świeżej żywności w szczelnych pudełkach ze zmodyfikowaną atmosferą (tzw. MAP). Technologia ta oparta jest na szczelnym zapakowaniu świeżych produktów w tym ryb w otoczeniu mieszaniny azotu i dwutlenku węgla zastępujących powietrze. Środowisko takie – pozbawione tlenu, oraz bogate w dwutlenek węgla mający właściwości konserwujące – uniemożliwia rozwój bakterii odpowiedzialnych za psucie się mięsa. Dzięki opakowaniu MAP wysokiej jakości świeże pstrągi mogą utrzymać niezmienioną jakość przez kilka dni. Dodatkowym atutem opakowań MAP jest estetyka i czystość opakowań – co umożliwia pakowanie je wraz z innymi produktami do toreb i koszy wielorazowego użytku – należy jednak pamiętać o konieczności segregacji odpadów i wrzuceniu opakowania MAP, najlepiej po opłukaniu do żółtego pojemnika na odpady z tworzyw sztucznych. Dodatkowo opakowanie MAP umożliwia łatwe oznakowanie produktu – oprócz daty produkcji i przydatności do spożycia, znaleźć tam można informacje o pochodzeniu surowca. Już wkrótce na rynku pojawią się paczki oznakowane certyfikatem „NASZ PSTRĄG”, który potwierdzał będzie pochodzenie ryb od naszych hodowców zrzeszonych w Stowarzyszeniu Producentów Ryb Łososiowatych, które zweryfikuje wypełnianie przez hodowców norm formalnych i jakościowych. Dzięki technologii MAP oraz niewielkiej odległości pomiędzy hodowlami pstrąga a przetwórniami zajmującymi się sprawianiem i pakowaniem ryb, świeży pstrąg trafia do sklepów nawet w ciągu 24-48 h od odłowienia. Dzięki temu dostępny jest w całej Polsce – m.in. w sklepach sieci Biedronka codziennie przez cały rok!
